نیاز مبرم معادن ایران به فناوری‌‌‌های نوین

ورود به عرصه معدن‌کاری دیجیتال در هر کشوری به زیرساخت‌‌‌های اساسی نیاز دارد. اینترنت پرسرعت یکی از ‌‌نیازهای اولیه اصلی برای ورود انقلاب صنعتی چهارم به معادن و توسعه آن است. اینترنت نسل پنجم و ششم در معادن به کارگرفته می‌‌‌شود تا بهترین نتیجه حاصل شود. پس از آن باید تجهیزات موردنیاز برای راه‌‌‌اندازی سیستم‌های دیجیتالی تهیه شود. سنسور‌‌‌های دقیق و هوشمند، ماشین‌‌‌آلات مدرن با قابلیت اتصال به شبکه اطلاعات و تجهیزات کنترلی هوشمند، از تجهیزاتی هستند که امروزه در معادن مدرن دنیا مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند.

اگر سخت‌افزار و همچنین نرم‌افزار لازم برای مدرنیزه کردن معادن در دسترس باشد، نیاز به متخصصی که هم نحوه کار در معادن و هم نحوه استفاده از سخت‌افزار و نرم‌‌‌افزار موجود را بداند، انکارنشدنی است. این متخصصان باید بدانند که چگونه می‌‌‌توان یک معدن را اقتصادی کرد و چه چیزی باعث افزایش بهره‌‌‌وری و سطح ایمنی معادن می‌شود. همچنین باید به این موضوع آگاه باشد که چگونه با استفاده از تجهیزات موجود می‌‌‌توان به اهداف مدنظر دست پیدا کرد.

معدن و صنایع معدنی ایران تقریبا با تمام چالش‌‌‌های مطرح‌شده مواجه‌اند؛ چرا که دسترسی به اینترنت پرسرعت و تجهیزات و نرم‌‌‌افزارهای لازم به‌واسطه بی‌‌توجهی به این موضوع و همچنین اعمال تحریم‌‌‌ها علیه کشور برای معدن‌کاران ایرانی دشوار است و طبیعتا در صورت نبود نیازهای اولیه، تربیت متخصصان معدن‌کاری دیجیتال هم کاری بیهوده است. به‌منظور ایجاد زیرساخت‌‌‌های لازم در این حوزه، اهتمام تمام بخش‌‌‌های ذی‌‌‌ربط دولتی و خصوصی ضروری است.

دو چالش مهم دیگر در کشور احساس می‌شود که نباید نادیده گرفته شوند؛ اولی آمادگی معادن برای دیجیتالی شدن و دومی زیرساخت فرهنگی. چالش اول تنها با یک روش قابلیت برطرف‌شدن دارد و آن بازنگری در فرآیندهایی است که در معادن انجام می‌شود. تا چندی پیش، بیشتر فعالیت‌‌‌های معادن در دنیا با روش‌های سنتی انجام می‌‌‌شد که ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. پس برای ورود تکنولوژی به این معادن باید ابتدا به این موضوع توجه کرد که آیا امکان این امر وجود دارد یا نه. چالش دوم را نیز باید با آموزش برطرف کرد. در گام اول باید به معدن‌دار آموزش داده شود که ورود تکنولوژی به معادن باعث افزایش درآمد خواهد شد، سپس روش‌های دیجیتالی کردن معادن را باید به وی آموزش داد.

محمدحسین بصیری، معاون اسبق وزیر صمت، به این موضوع اشاره کرد و گفت: یکی از الزامات دستیابی به تکنولوژی‌‌‌های نوین در معدن و ورود به حوزه معدن‌کاری دیجیتال، آموزش این موضوع است. به عقیده من، اولین چالشی که بر سر راه معدن‌کاری دیجیتال وجود دارد، این است که شناخت مشترک از این موضوع بین فعالان حوزه معدن و صنایع معدنی ایجاد نشده است. خوشبختانه «دنیای‌اقتصاد» یکی از بانیان مطرح‌شدن معدن‌کاری دیجیتال است که همین امر به فرهنگ‌‌‌سازی منجر خواهد شد. به عقیده من، ابتدا باید همه فعالان معدنی با معدن‌کاری دیجیتال آشنا شوند تا همه به درک مشترکی از این موضوع برسیم. امروزه در ایران هرکس تعریف خود را از معدن‌کاری دیجیتال دارد که درست نیست. «دنیای‌اقتصاد» باید به دنبال این باشد که با ادامه روند آگاه‌‌‌سازی در زمینه معدن‌کاری دیجیتال، همه را به شناخت مشترک از این روند، رسالت آن و مزیت‌‌‌های این مهم برساند. متاسفانه در جامعه، این مطلب که معدن‌کاری دیجیتال چه تحولی می‌‌‌تواند در کشور ایجاد کند، به‌درستی جا نیفتاده است. معدن‌کاری، صنعت بسیار سنگین و پرهزینه‌ای است. بنابراین هر روشی که باعث کاهش هزینه‌‌‌ها و افزایش سرعت تولید محصول نهایی شود، جای خوشامدگویی دارد و با آغوش باز باید از آن استقبال کرد.

فرید دهقانی، مدیرعامل صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌‌‌های معدنی نیز به «دنیای‌اقتصاد» در خصوص معدن‌کاری دیجیتال در ایران گفت: معدن‌کاری دیجیتال و مکانیزه‌ و فناورمحور کردن معدن، از الزامات بسیار مهم در جهت مانایی بخش معدن در زنجیره اقتصاد جهانی است؛ به این خاطر که با رسوب دانش در بخش معدن، رقابت در بخش معدن برای کاهش قیمت تمام‌شده، به‌شدت افزایش پیدا خواهد کرد. هر شرکت معدنی یا کشور معدن‌‌‌خیز، اگر نتواند خود را به‌روز کند و با دانش روز دنیا همسو نشود، در این رقابت عقب می‌‌‌ماند و از اقتصاد حذف می‌شود. در ایران، متاسفانه ورود و رسوب تکنولوژی در حوزه معدن، مخصوصا در بخش اکتشاف و استخراج به‌کندی پیش می‌رود. سوال بعدی این است که تاکنون چقدر به موضوع معدن‌کاری دیجیتال پرداخته‌‌‌ایم؟ در پاسخ باید بگویم که خیلی کم به این موضوع بها داده شده است، به همین دلیل ضرورت پرداختن به این موضوع در کشور ما دوچندان می‌شود؛ چرا که اگر به رشد تکنولوژی و روش‌های مدرن معدن‌کاری توجه نکنیم، خواه ناخواه به مرور زمان از چرخه اقتصادی معدن حذف خواهیم شد. در واقع نه‌تنها ورود دانش معدن‌کاری دیجیتال به ایران مفید است، بلکه بسیار حیاتی است. شاید حمایت امروز نهادهای دولتی و شرکت‌های خصوصی معدنی از استارت‌آپ‌‌‌ها به این امر کمک کند؛ اما تا زمانی که برنامه مدون و قابل اجرایی در این خصوص تهیه نشود و اجرای آن با حمایت دولت همراه نشود، اتفاق مثبتی درحوزه معدن نخواهد افتاد.

منبع: دنیای اقتصاد